Obecnie hodowcy bydła mlecznego mogą na drodze selekcji genetycznej budować zdrowsze stado. Dzięki CLARIFIDE® Plus firmy Zoetis istnieje genetyczny sposób na poprawę zdrowia poprzez bezpośrednie przewidywanie ryzyka choroby oraz indeks selekcyjny, który bazuje na zrównoważonej selekcji w oparciu o bezpośrednie koszty chorób. Ten pojedynczy test genetyczny zapewnia producentom bydła holsztyńsko-fryzyjskiego w USA bardzo istotne informacje, umożliwiające poprawę zdrowotności, produkcyjności i rentowności produkcji mleka.

Z pomocą narzędzi CLARIFIDE^® Plus producenci mleka mogą:

• wykorzystać informację genomową o cechach zdrowotności krów i cieląt w celu podjęcia bardziej kompleksowej decyzji dotyczącej wyboru jałówek na remont i strategii hodowlanych;
• dążyć do stworzenia zdrowszego i bezproblemowego stada w miarę upływu czasu;
• pozytywnie wpływać na rentowność, w tym na cechy, które mogą pomóc w poprawie wszystkich sześciu kluczowych czynników wpływających na dochód gospodarstwa rolnego: koszt zastąpienia stada netto, 21 dniowy wskaźnik cielności krów (21 pragnacy rate), wskaźnik przeżywalności jałówek, wydajność mleka ECM (skorygowane na zawartość tłuszczu 4%), zawartość komórek somatycznych i ryzyko wybrakowania krowy).

UNIKANIE ZDARZEŃ CHOROBOWYCH KRÓW TO WPŁYW NA RENTOWNOŚĆ PRODUKCJI

Mastitis i kulawizny to główne, ale nie jedyne poważne schorzenia, które mają znaczący wpływ na ogólną zdrowotność stada, ilość mleka nadającego się do sprzedaży, całkowitą rentowność krów, a ponadto stanowią dodatkowe obciążenia dla zasobów ludzkich i zwiększają koszty leczenia. Kolejne choroby o znaczącym wpływie na rentowność produkcji mleka to: zapalenie macicy, zatrzymanie łożyska, przemieszczenie trawieńca i ketoza. Opłacalność zwiększa się wraz z wiekiem krów pozostających w stadzie, które przeżywają do kolejnych laktacji i produkują mleko przez wiele lat. Aby osiągnąć tę długowieczność, krowy oprócz wysokiej wydajności muszą zachować zdrowie i być zdolne do reprodukcji w kolejnych laktacjach. W tabeli 1. pokazano, na podstawie oszacowań i badań różnych autorów, częstość występowania i koszty związane ze zdarzeniem zdrowotnym oraz zwiększone ryzyko brakowania związane z wystąpieniem niektórych chorób.

Tabela 1. Występowanie i wpływ zdarzeń chorobowych na koszty i brakowanie krów
Choroba	Częstość występowania /zakres laktacji	Koszt (USD)             na 1 zdarzenie	Ryzyko brakowania
Mastitis	12 – 40%2,3,4,5,9,14	155 – 224 USD 5,9,10	32,7%
Kulawizny	10 – 48%3,5,7,14	177 – 469 USD 5,8	16,3%
Zapalenie macicy	2 – 37%2,4,11,12,14	300 – 358 USD 11,12	17,1%
Zatrzymanie łożyska	5 – 15%2,3,4,5,12,13	206 – 315 USD 5,13	31,7%
Przemieszczenie trawieńca	3 – 5%2,3,4,5,14	494 USD 5	26,9%
Ketoza	5 – 14%2,4,5,14	117 – 289 USD 5,6	32,5%

EKONOMICZNE ZNACZENIE ZDROWIA CIELĄT

Utrzymanie cieląt w dobrym zdrowiu oraz minimalizacja śmiertelności i zachorowalności to kluczowe inwestycje, które przyniosą prawdziwe zyski w przyszłości. Badania Krajowego Systemu Monitorowania Zdrowia Zwierząt w USA (NAHMS) wykazują straty cieląt w okresie odpajania mlekiem na poziomie 7,8%. Główną przyczyną strat są biegunki - 56,5% i choroby układu oddechowego - 22,5%. Informacje o cechach zdrowotnych cieląt pomagają identyfikować i selekcjonować cielęta, które są bardziej odporne na czynniki powodujące biegunki i choroby układu oddechowego oraz zwierzęta mające większą zdolność do przeżycia pierwszego roku i osiągnięcia pełnego potencjału genetycznego przez całe życie.

Tabela 2. Występowanie i wpływ zdarzeń chorobowych cieląt na koszty
Zdarzenie	Częstość występowania (przed odsadzeniem) 15-17	Częstość występowania (po odsadzeniu)	Koszty leczenia i pracy na 1 zdarzenie (przed odsadzeniem)
Biegunki cieląt	23,9 – 25,3%	0,8 – 1,8%15,16	11,35 USD19
Choroby układu oddechowego	12,4 – 18,1%	5,9 – 11,2%15,16	9,84 – 16,35 USD 19,20,21
Śmiertelność cieląt	4,2 – 12,0%	1,8 – 2,8%16,18	Koszt odchowu lub zakupu

TRZY POTĘŻNE INDEKSY SELEKCYJNE MAKSYMALIZUJĄCE POTENCJALNY ZYSK Z PRODUKCJI MLEKA

Dla wsparcia selekcji pod kątem zmniejszenia ryzyka wystąpienia niektórych chorób firma ZOETIS opracowała trzy ekonomiczne indeksy selekcyjne. Stacja selekcji buhajów Select Sires – tworząca World Wide Sires (WWS) bierze aktywny udział w tworzeniu i rozwijaniu tych innowacyjnych indeksów w celu budowania sukcesu swoich klientów.

• DAIRY WELLNESS PROFIT INDEX^® (DWP$)^® Ten wszechstronny, wielocechowy indeks selekcyjny obejmuje produkcję, reprodukcję, pokrój, długowieczność, wycielenie oraz cechy zdrowia krów i cieląt oraz wyniki testów na bezrożność. Użyj tego indeksu do oceny zwierząt i zastosuj do swoich strategii selekcji.
  • WELLNESS TRAIT INDEX^® (WT$)^® Indeks selekcyjny uwzględniający wyłącznie sześć chorób krów: mastitis, kulawizny, zapalenie macicy, zatrzymanie łożyska, przemieszczenie trawieńca, ketoza oraz bezpośrednio szacuje potencjalny wpływ tych cech na przychód (zysk).
  • CALF WELLNESS INDEX™ (CW$™) Indeks selekcyjny obejmujący wyłącznie cechy zdrowotności cieląt związane z przeżywalnością cieląt, chorobami układu oddechowego i biegunkami. Ocenia różnice w oczekiwanym zysku przez całe życie związane z ryzykiem chorób i wczesną śmiertelnością cieląt.

Powyższe indeksy zostały opracowane na podstawie danych zebranych z milionów zdarzeń chorobowych w amerykańskich komercyjnych stadach bydła hf. Średnia powtarzalność dla cech zdrowotności krów wynosi 50% lub więcej, natomiast dla cieląt średnio 39% (Tabela 3).

Prognozy CLARIFIDE® Plus dla tych cech wyrażone są jako genomowe odchylenia standardowe od średniej (STA - Standardized Transmitting Abilities).

• Wartość 100 oznacza średnie spodziewane ryzyko choroby.
• Wyższe wartości są bardziej pożądane w przypadku wszystkich cech, w związku z tym wybór wysokiej wartości STA spowoduje zastosowanie presji selekcyjnej w celu zmniejszenia ryzyka choroby lub poprawy przeżywalności cieląt.

 

Tabela 3. Średnia powtarzalność oraz średnie minimalne i maksymalne wartości                 genetyczne dla cech zdrowia krów i cieląt*
Wyszczególnienie	Powtarzalność	Średnia ocena	Minimalna ocena	Maksymalna ocena
Cechy zdrowotności krów22
Mastitis	52	100	76	115
Kulawizny	52	100	73	115
Zapalenie macicy	51	100	75	115
Zatrzymanie łożyska	51	100	71	116
Przemieszczenie trawieńca	50	100	69	111
Ketoza	51	100	72	113
Cechy zdrowotności cieląt23
Przeżywalność cieląt	42	100	66	116
Choroby układu oddechowego	36	100	83	116
Biegunki	39	100	85	117
*Na podstawie danych z populacji referencyjnej zwierząt poniżej 2 lat

Względne wartości cech indeksu DWP$

 

Względne wartości cech indeksu WT$              Względne wartości cech indeksu CW$

Dzięki uwzględnieniu większej liczby cech wpływających na rentowność produkcji, indeks DWP$ opisuje w większym stopniu zmienność genetyczną w zakresie zyskowności w porównaniu do innych indeksów.

Im większą zmienność danej cechy albo indeksu stwierdza się w populacji, tym większe jest znaczenie i następstwa decyzji selekcyjnych.

Oczekiwana różnica w zyskowności produkcji życiowej między 10% czołowych zwierząt, a 10% najniżej sklasyfikowanych wg DWP$ wynosi w populacji amerykańskiej 1340 USD (NM$ 1110 USD).

Jeżeli zastanawiacie się czy selekcja w oparciu o indeks DWP$ rzeczywiście działa, to w tabeli 4. przedstawiono różnice w wydajności życiowej krów, a w tabeli 5 odsetek zdarzeń chorobowych w zależności od poziomu tego indeksu w jednym ze stad w USA.

Tabela 4. Wydajność życiowa mleka, tłuszczu i białka w zależności od poziomu indeksu DWP$.

Grupa zwierząt	Życiowa wydajność mleka	Życiowa wydajność tłuszczu	Życiowa wydajność białka
76-100% DWP$ (najlepsza grupa)	92954 lbs	3582 lbs	2930 lbs
50-75 DWP$	78894 lbs	3010 lbs	2534 lbs
25-50 DWP$	60731 lbs	2339 lbs	1916 lbs
0-25% DWP$ (najgorsza grupa)	53563 lbs	1982 lbs	1700 lbs
Różnica pomiędzy najlepszą, a najgorszą grupą	39391 lbs (17867 kg)	1600 lbs	1230 lbs

Różnica w produkcji życiowej wynika, nie tylko z mniejszej średniej wydajności, ale przede wszystkim z długości życia produkcyjnego. Krowy z najlepszej grupy produkowały mleko przez 31 miesięcy, a w najgorszej jedynie przez 19 miesięcy.

Tabela 5. Występowanie chorób w zależności od poziomu indeksu DWP$.

Grupa zwierząt	W całym okresie życia produkcyjnego
	Z.Ł.	Metritis	Ketoza	P.T.	Mastitis	Kulawizny
76-100% DWP$ (najlepsza grupa)	6%	6%	17%	Za mało danych do analizy	40%	38%
50-75 DWP$	1%	4%	25%		40%	43%
25-50 DWP$	3%	7%	24%		52%	30%
0-25% DWP$ (najgorsza grupa)	11%	9%	26%		65%	54%
Różnica pomiędzy najlepszą, a najgorszą grupą	-5%	-3%	-9%		-25%	-16%

Buhaje WWS zarówno wycenione na córkach, jak i genomowe o najwyższej wartości hodowlanej dla indeksu DWP$ oraz dobrej płodności otrzymują oznaczenie PROFIT$ w celu identyfikacji rozpłodników, po których z największym prawdopodobieństwem otrzymamy wysoko produktywne, bezproblemowe i długowieczne krowy. Buhaje z ujemnym SCR nie są brane pod uwagę, aby skupić się jedynie na rozpłodnikach, które z dużym prawdopodobieństwem gwarantują ciążę.